زیارت
زائر ، هر که باشد، زیارت، هرگاه که انجام شود، مزار در هر جا و سرزمین که باشد،
کانونی برای رشد معنویات و زمینه ای برای تقویت ارزشهای الهی در انسانهاست.
چه زیارت «خانه خدا» باشد،
چه زیارت مرقد «رسول الله» ، چه زیارت قبور اولیاء دین و مدفونین مظلوم «بقیع» ، و چه شهدای «احد» و مدفونین قبرستان ابوطالب در مکه و به خاک آرمیدگان در شهرهای مختلف و زیارتگاههای دور و نزدیک، مشهور و گمنام.
اینها همه، دل و جان را روشن ساخته و امید می بخشند، حتی زیارت قبور مؤمنان و صالحان نیز انسان را به یاد آخرت و صلاح می اندازد و یاد خدا را در دلها بیدار می سازد.
مکانهای مقدس و مذهبی، انسان را به خدا نزدیک می کند و حالت «خضوع» و آرامش ایجاد کرده، روح را سرشار از خلوص، دل را پر از امید، جان را لبریز از صفا و عشق می سازد.
زیارت مراقد مطهر معصومین علیهم السلام گامی در مسیر تزکیه است. این دیدارها، مقدمه «قرب معنوی» است و زمینه را برای همسو شدن با آن انسانهای والا و اسوه های کمال فراهم می کند.
اما... کدام زیارت؟
آگاهانه؟ یا تقلیدی و شکلی؟ ! ...
زیارت، یک عمل تکراری و بی روح نیست.
زائر نباید به ظواهر و شکلها و ساختمانها بنگرد و نگاه به در و دیوار و نور و رواق و کاشیکاری و آینه کاری، او را از عظمت و معنویت معصومین غافل گرداند.
زیارتگاهها، محیطهای پاکی است که صداقت و کمال را به یاد می آورد و بازدارنده از رذایل و افزاینده فضایل است.
هر چه میزان خداشناسی، پیغمبر شناسی، امام شناسی و «معرفت ولی معصوم» بیشتر باشد، به همان اندازه، نصیب زائر از برکات این قبور نورانی و مزارهای متبرک بیشتر خواهد بود.
زیارت، نوعی حضور در برابر «آینه» است.
زیارت، خود را به «میزان» عرضه کردن است.
زیارت، خود را به «محک» زدن و خویش را با «الگو» و «مدل» سنجیدن است، چرا که ائمه و اولیاء خدا، ملاک و معیارند.
ایستادن در برابر آینه های فضیلت نما، «رذیلت» ها را خود به خود می نمایاند و قرارگرفتن در مقابل آینه های کمال، «نقص» ها را نشان می دهد.
زائر، وقتی در برابر یک حجت خدا و امام معصوم و پیشوای شهید قرار می گیرد و در مزار رهبران دین، با «شناخت» و «بصیرت» حضور می یابد و شرط «عارفا بحقه» را فراهم می آورد، و می داند که آنان، کمال مجسم و فضیلت متبلورند و آنان را به عنوان جلوه ای از نور خدا و چشمه ای از فیض «رب» و تبلوری از اخلاص و ایمان و عبودیت می شناسد، عظمت آنان را دریافته، متوجه نقصها و ضعفهای خود می شود.
پاکی آنان، زائر را به آلودگی هایش آشنا می سازد.
روحانیت آنان، زائر را به مادیت و دنیاگرایی اش واقف می کند.
اینجاست که «زیارت» ، کلاسی برای «خودشناسی» و «خود سازی» می گردد، و... زائر شاگردی در این مکتب، و استادانش: «اولیاء الله» ، و کلاسش: «زیارتگاهها !
امید است که قبولی در کلاس زیارت، در سایه معرفت و محبت، نصیبمان گردد.
جواد محدثی
.1 مرقد پیامبر(ص)
قال الصادق علیه السلام:
زیارة قبر رسول الله و زیارة قبور الشهداء و زیارة قبر الحسین تعدل حجة مبرورة مع رسول الله.
امام صادق علیه السلام فرمود:
زیارت قبر پیامبر خدا (ص) و زیارت قبر شهیدان و زیارت قبر امام حسین (ع) برابر است با یک حج مقبول همراه رسول خدا (ص)
وسائل الشیعة، ج 10، ص .278
.2 زیارت و شفاعت
قال رسول الله 0(ص)
من اتانی زائرا کنت شفیعه یوم القیامة.
پیامبر اسلام (ص) فرمود:
هر کس به زیارت من آید، در روز قیامت شفیع او خواهم بود.
وسائل الشیعة، ج 10، ص .261
.3 زیارت از دور و نزدیک
قال رسول الله 0(ص)
من سلم علی من عند قبری سمعته و من سلم علی من بعید بلغته.
حضرت رسول (ص) فرمود:
هر کس از کنار قبرم بر من سلام دهد، آن را می شنوم و هر کس از دور بر من سلام دهد، آن را به من می رسانند.
بحار الانوار، ج 97، ص .183
.4 آثار اخروی زیارت
قال رسول الله (ص)
من زارنی او زار احدا من ذریتی، زرته یوم القیامة فانقذته من اهوالها.
رسول خدا (ص) فرمود:
هر کس مرا زیارت کند، یا یکی از فرزندانم را زیارت کند، من هم روز قیامت به زیارت او می روم و او را از هول و هراسهای قیامت می رهانم.
بحار الانوار، ج 97، ص .123
.5 پیوند حج و رهبری
قال الباقر (ع)
انما امر الناس ان یأتوا هذه الأحجار فیطوفوا بها ثم یأتونا فیخبرونا بولایتهم و یعرضوا علینا نصرهم.
امام محمد باقر (ع) فرمود:
همانا مردم فرمان یافته اند که سراغ این سنگها (ی کعبه) آمده، آنها را طواف کنند، سپس نزد ما آیند و ولایت و همبستگی خویش را به ما خبر دهند و یاری خویش را بر ما عرضه کنند .
وسائل الشیعة، ج 10، ص .252
.6 تمامیت حج
قال الصادق (ع)
اذا حج احدکم فلیختم بزیارتنا، لأن ذلک من تمام الحج.
امام صادق (ع) فرمود:
هر گاه یکی از شما به زیارت حج رفت، آن را با زیارت ما به پایان برساند، چرا که این (دیدار ما) از نشانه های تمامیت و کمال حج است.
وسائل الشیعة، ج 10، ص .254
.7 سیره فاطمه زهرا علیها السلام.
قال الصادق (ع)
عاشت فاطمة بعد رسول الله (ص) خمسة و سبعین یوما لم ترکاشرة و لا ضاحکة، تأتی قبور الشهداء فی کل جمعة مرتین: الأثنین و الخمیس.
امام صادق (ع) فرمود:
حضرت زهرا علیها السلام پس از رسول خدا (ص) هفتاد و پنج روز زیست. در این مدت هرگز شاد و خندان دیده نشد. در هفته دو روز (روزهای دوشنبه و پنج شنبه) سر قبر شهدا می رفت.
وسائل الشیعه، ج 10، ص .279
.8 زیارت در حیات و ممات
قال الصادق (ع)
من زارنا فی مماتنا فکأنما زارنا فی حیاتنا.
حضرت امام صادق (ع) فرمود:
هر کس ما را پس از وفاتمان زیارت کند، گویا ما را در حال حیات، زیارت کرده است.
بحار الانوار، ج 97، ص .124
.9 غسل زیارت
عن الصادق (ع) فی قوله تعالی:
»خذوا زینتکم عند کل مسجد» قال: الغسل عند لقاء کل امام.
امام صادق (ع) درباره آیه «خذوا زینتکم عند کل مسجد» (هنگام عبادت در هر مسجد، زینت خود را همراه داشته باشید) فرمود: مقصود، غسل هنگام زیارت و دیدار هر امام است.
بحارالانوار، ج 97، ص .132
.10 همچون زیارت حسین (ع)
قال الصادق (ع)
من زار واحدا منا کان کمن زار الحسین (ع)
امام جعفر صادق (ع) فرمود:
هر کس یکی از ما (امامان) را زیارت کند، همچون کسی است که سید الشهدا (ع) را زیارت کرده است.
بحار الانوار، ج 97، ص .118
.11 زیارت، وفای به عهد
قال الرضا (ع):
ان لکل امام عهدا فی عنق اولیائه و شیعته و ان من تمام الوفاء بالعهد زیارة قبورهم.
حضرت امام رضا (ع) فرمود:
برای هر امامی، عهد و پیمانی بر گردن دوستان و پیروان اوست و از نشانه های وفای کامل به این عهد و پیمان، زیارت قبر امامان است.
من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص .577
.12 مزارهای پراکنده
قال رسول الله (ص) للحسین (ع)
اخبرنی جبرئیل انکم قتلی و مصارعکم شتی.
فقال (ع) له (ع)
یا ابه فما لمن یزور قبورنا علی تشتتها؟
فقال (ص)
یا بنی اولئک طوائف من امتی یزورونکم یلتمسون بذلک البرکة و حقیق علی ان آتیهم یوم القیامة فاخلصهم من اهوال الساعة...
به روایت علی (ع)، روزی پیامبر با صدای بلند گریست. امام حسین (ع) عرض کرد:
پدر جان چرا گریه کردی؟
پیامبر خدا (ص) فرمود:
جبرئیل به من خبر داد که شما کشته می شوید، و قبرهای شما پراکنده است.
امام حسین (ع) پرسید: پدر جان! کسی که قبرهای ما را با این پراکندگی زیارت کند، چه پاداشی دارد؟
فرمود: پسرم! آنان گروههایی از امت من هستند که شما را زیارت می کنند و با آن زیارت، خواستار برکت اند. بر من سزاوار است که روز قیامت سراغ آنان بروم و از ترسهای روز قیامت نجاتشان بدهم.
وسائل الشیعة، ج 10، ص .259
.13 آستانه های بهشتی
قال رسول الله (ص)
یا ابا الحسن! ان الله تعالی جعل قبرک و قبر ولدک بقاعا من بقاع الجنة و عرصة من عرصاتها و ان الله جعل قلوب نجباء من خلقه و صفوة من عباده تحن الیکم و تحتمل المذلة و الأذی فیعمرون قبورکم و یکثرون زیارتها.
پیامبر اسلام (ص) خطاب به امیر المؤمنین فرمود:
ای ابا الحسن! خدای متعال، قبر تو و فرزندانت را بقعه ای از بقعه های بهشت و آستانه ای از آستانه های آن قرار داده است و همانا خداوند، دلهای بندگان نجیب و برگزیده خویش را شیفته شما قرار داده است که در راه زیارت شما خواری و اذیتها را به جان می خرند و قبرهای شما را آباد می کنند و بسیار به زیارت آنها می آیند.
بحار الانوار، ج 97، ص .121
.14 زائران علی (ع)
قال الصادق (ع :
من زار جدی عارفا بحقه کتب الله له بکل خطوة حجة مقبولة و عمرة مبرورة، و الله یابن مارد ما تطعم النار قدما تغبرت فی زیارة امیرالمؤمنین ماشیا کان او راکبا، یا ابن مارد ! اکتب هذا الحدیث بماء الذهب.
امام صادق (ع) در جواب «ابن مارد» ، که از آن حضرت درباره فضیلت زیارت جدش امیر المؤمنین (ع) سؤال کرد، فرمود:
هر کس جدم را حقشناسانه و از روی معرفت به حق او زیارت کند، خداوند در برابر هر گام، برایش پاداش یک حج و عمره مقبول می نویسد. به خدا قسم ای پسر مارد! هرگز آتش، قدمی را که در راه زیارت امیرالمؤمنین (سواره یا پیاده) غبار آلود شود، نمی سوزاند. ای پسر مارد ! این حدیث را با آب طلا بنویس!
وسائل الشیعة، ج 10، ص .294
.15 زیارت غمگینانه
قال الصادق (ع)
اذا اردت الحسین فزره و انت حزین مکروب شعثا غبرا جائعا عطشانا.
امام صادق (ع) فرمود:
هر گاه خواستی امام حسین (ع) را زیارت کنی، او را با حالتی اندوهگین و گرفته، پریشان و غبار آلود، گرسنه و تشنه زیارت کن.
وسائل الشیعة، ج 10، ص .414
.16 پاداش به قدر هراس
قال الصادق (ع)
.. ما کان من هذا اشد فالثواب فیه علی قدر الخوف، و من خاف فی اتیانه آمن الله روعته یوم یقوم الناس لرب العالمین.
امام صادق (ع) به یکی از اصحابش به نام «محمد بن مسلم» که با ترس و دلهره به زیارت قبر اباعبد الله الحسین (ع) می رفت، فرمود: هر چه این مسأله دشوارتر و پر مخاطره تر باشد، پاداش در آن زیارت نیز به اندازه آن هراس است و هر کس در راه رفتن به زیارت آن حضرت، بیمناک شود، خداوند در روز قیامت که همه مردم در پیشگاه پروردگار جهانیان حضور می یابند، او را از ترس و بیم، ایمن می سازد.
وسائل الشیعة، ج 10، ص .357
.17 فریضه زیارت حسین (ع)
قال الباقر (ع)
مروا شیعتنا بزیارة قبر الحسین بن علی (ع) فان اتیانه مفترض علی کل مؤمن یقر للحسین (ع) بالأمامة من الله.
امام محمد باقر (ع) فرمود:
شیعیان ما را دستور دهید که قبر حسین بن علی (ع) را زیارت کنند، چرا که رفتن به زیارت او، بر هر کس که به پیشوایی الهی آن حضرت معتقد است، واجب است.
بحار الانوار، ج 98، ص 1، 3 و .4
.18 زیارت امام رضا (ع)
قال رسول الله (ص)
ستدفن بضعة منی بارض خراسان لا یزورها مؤمن الا اوجب الله له الجنة و حرم جسده علی النار .
پیامبر خدا (ص) فرمود:
بزودی پاره ای از تن من در سرزمین خراسان به خاک سپرده خواهد شد. هیچ مؤمنی نیست که او را زیارت کند مگر آنکه خداوند، بهشت را بر او واجب می کند و بدنش را بر آتش دوزخ حرام می سازد.
من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص .585
.19 ایمنی زائر از عذاب
قال رسول الله (ص)
من زاره فقد زارنی و من زارنی فکأنما زار الله و حق علی الله ان لا یعذبه بالنار.
پیامبر اکرم (ص) درباره شهادت حسین (ع) و زیارت قبر آن حضرت به ابن عباس فرمود:
هر کس او را زیارت کند، مرا زیارت کرده است و هر که مرا دیدار کند، گویی خدا را زیارت کرده است و بر خداوند است که او را به آتش دوزخ عذاب نکند.
وسائل الشیعة، ج 10، ص .352
.20 کربلا، کعبه فقرا
قال الصادق (ع)
من کان معسرا فلم یتهیأ له حجة الاسلام فلیأت قبر الحسین (ع) فلیعرف عنده.
امام صادق (ع) فرمود:
کسی که تنگدست باشد و حج واجب برایش فراهم نگردد، پس به زیارت قبر امام حسین (ع) برود و عرفه را آنجا باشد.
وسائل الشیعة، ج 10، ص .360
.21 زیارت عاشورا
قال الصادق (ع)
من زار الحسین (ع) فی یوم عاشورا وجبت له الجنة.
حضرت صادق (ع) فرمود:
هر کس که روز عاشورا امام حسین (ع) را زیارت کند، بهشت برای او واجب می شود.
وسائل الشیعة، ج 10، ص .372
.22 کیفیت زیارت از دور
قال الصادق (ع)
اذا بعدت باحدکم الشقة و نأت به الدار فلیصعد اعلی منزله فلیصل رکعتین و لیؤم بالسلام الی قبورنا، فان ذلک یصل الینا.
امام صادق (ع) فرمود:
هرگاه (زیارت) بر یکی از شما سخت و طاقت فرسا بود و خانه اش هم دور بود، پس بر بام خانه اش بالا رود و دو رکعت نماز بخواند و با سلام دادن به قبر ما اشاره و قصد کند، یقینا سلام او به ما می رسد.
من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص .599
.23 به نیابت از أئمه
داود الصرفی قال: قلت له یعنی ابا الحسن : انی زرت اباک و جعلت ذلک لک. فقال: لک من الله اجر و ثواب عظیم و منا المحمدة.
داود صرفی می گوید: به امام کاظم (ع) عرض کردم: من قبر پدرت را زیارت کردم و آن را برای شما (و به نیابت از شما) قرار دادم. حضرت فرمود: تو از سوی خداوند پاداش بزرگی داری و از ما نیز برای تو ستایش است.
بحار الانوار، ج 99، ص .256
.24 زیارت اربعین
عن العسکری (ع)
علامات المؤمن خمس: صلاة الخمسین و زیارة الأربعین و التختم فی الیمین و تعفیر الجبین و الجهر ببسم الله الرحمن الرحیم.
امام حسن عسکری (ع) فرمود:
مؤمن پنج نشانه دارد: نماز پنجاه رکعت (مجموع واجبات و مستحبات)، زیارت اربعین، انگشتر در دست راست کردن، در سجده پیشانی بر خاک نهادن و بسم الله الرحمن الرحیم را (در نماز) بلند گفتن.
وسائل الشیعة، ج 10، ص .373
.25 زیارت بقیع
قال رسول الله (ص)
من زار الحسن فی بقیعه ثبت قدمه علی الصراط یوم تزل فیه الأقدام.
پیامبر اکرم (ص) فرمود:
هر کس امام حسن (ع) را در بقیع او زیارت کند، در روزی که قدمها می لغزد، گام او بر صراط، استوار خواهد بود.
بحار الانوار، ج 97، ص .141
.26 زیارت کاظمین
قلت للرضا (ع) : ما لمن زار اباک؟ قال (ع)
له الجنة فزره.
ابن سنان نقل می کند که به حضرت رضا (ع) عرض کردم: پاداش کسی که پدرت (امام کاظم (ع)) را زیارت کند، چیست؟
فرمود: برای او بهشت است، پس او را زیارت کن.
سفینة البحار، ج 1، ص .565
.27 غریب خراسان
قال الرضا (ع)
لا تنقضی الأیام و اللیالی حتی تصیر طوس مختلف شیعتی و زواری، الا فمن زارنی فی غربتی بطوس کان معی فی درجتی یوم القیامة مغفورا له.
امام رضا (ع) به دعبل فرمود:
روزها و شبهای چندانی نمی گذرد، مگر اینکه طوس، محل رفت و آمد شیعیان و زائران من می گردد . آگاه باش! پس هر کس مرا در غربتم در طوس زیارت کند، روز قیامت همراه من در رتبه من خواهد بود و آمرزیده خواهد گشت.
بحار الانوار، ج 99، ص .39
.28 زیارت سامرا
قال الامام العسکری (ع)
قبری بسر من رأی امان لاهل الجانبین.
امام حسن عسکری (ع) فرمود:
قبر من در سامرا، موجب امان برای اهل هر دو طرف (شیعه و سنی) است.
بحار الانوار، ج 99، ص .59
.29 قم، حرم اهل بیت علیهم السلام
قال الصادق (ع)
ان لله حرما و هو مکة
و لرسوله حرما و هو المدینة
و لأمیر المؤمنین حرما و هو الکوفة
و لنا حرما و هو قم، و ستدفن فیه امرأة من ولدی تسمی فاطمة من زارها وجبت له الجنة.
امام صادق (ع) فرمود:
خداوند حرمی دارد که «مکه» است، پیامبر خدا را هم حرمی است که «مدینه» است و امیر المؤمنین هم حرمی دارد که «کوفه» است. و ما امامان حرمی داریم که «قم» است. بزودی بانویی از فرزندان من به نام «فاطمه» در آنجا مدفون خواهد شد که هر کس او را زیارت کند، بهشت برایش واجب می شود.
بحار الانوار، ج 99، ص .267
.30 زیارت عبد العظیم(ع)
قال الامام الهادی (ع)
لو انک زرت قبر عبد العظیم عندکم لکنت کمن زار الحسین بن علی (ع)
مردی از اهل «ری» با امام هادی (ع) دیدار کرد و امام از او پرسید: کجا بودی؟ گفت: در زیارت امام حسین (ع)
حضرت به او فرمود: آگاه باش! اگر قبر حضرت عبد العظیم را که پیش شماست زیارت می کردی، همچون کسی بودی که حسین بن علی (ع) را زیارت کرده است.
بحار الانوار، ج 99، ص .268
.31 عاق اهل بیت علیهم السلام
قال الصادق(ع)
من ترک زیارته و هو یقدر علی ذلک قد عق رسول الله (ص) و عقنا.
امام صادق (ع) فرمود:
کسی که زیارت امام حسین (ع) را ترک کند، در حالی که قدرت بر این زیارت دارد، نسبت به رسول خدا و ما اهل بیت، عاق شده است.
سفینة البحار، ج 1، ص .564
.32 پیشواز زائر
قال الصادق (ع)
اذا انصرف الرجل من اخوانکم من زیارتنا او زیارة قبورنا فاستقبلوه و سلموا علیه و هنئوه بما وهب الله له فان لکم مثل ثوابه.
امام صادق (ع) فرمود:
هر گاه یکی از برادران دینی شما از دیدار ما یا زیارت قبر ما بازگشت، پس به استقبال او بروید و به او سلام و تبریک و تهنیت بگویید، به خاطر موهبتی که خداوند به او بخشیده است، همانا در این صورت، شما هم پاداشی مثل او خواهید داشت.
بحار الانوار، ج 99، ص .302
.33 مزار صالحان
قال الصادق (ع)
من لم یستطع ان یزور قبورنا فلیزر قبور صلحاء اخواننا.
امام صادق (ع) فرمود:
هر کس که نتواند به زیارت قبر ما (امامان) بیاید، پس قبر برادران صالح و شایسته ما را زیارت کند.
بحار الانوار، ج 74، ص .311
.34 زیارت قبور
قال الصادق (ع)
زوروا موتاکم فانهم یفرحون بزیارتکم، و لیطلب الرجل حاجته عند قبر ابیه و امه بعد ما یدعو لهما.
امیر المؤمنین (ع) فرمود:
مرده های خود را زیارت کنید، چرا که آنان با زیارت شما خوشحال می شوند. هر کس حاجت خود را در کنار قبر پدر و مادرش (از خداوند) درخواست کند، پس از آنکه در حق پدر و مادرش دعا می کند.
بحار الانوار، ج 10، ص .97
.35 دیدار، احیاگر دلها
قال الصادق(ع)
تزاوروا، فان فی زیارتکم احیاء لقلوبکم و ذکرا لأحادیثنا و احادیثنا تعطف بعضکم علی بعض.
امام صادق (ع) فرمود:
به زیارت یکدیگر بروید، همانا در زیارت و دیدار شما با یکدیگر، زنده شدن دلهایتان و یادآوری احادیث ماست. سخنان ما شما را نسبت به هم نزدیکتر و با عاطفه تر می سازد.
بحار الانوار، ج 71، ص .258
.36 آثار زیارت قبور
عن محمد بن مسلم، قلت لأبی عبد الله (ع)
نزور الموتی
فقال: نعم قلت:
فیعلمون بنا اذا اتیناهم؟
قال: ای و الله لیعلمون بکم و یفرحون بکم و یستأنسون الیکم.
محمد بن مسلم می گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم: آیا به زیارت اموات برویم؟
فرمود: آری.
پرسیدم: آیا وقتی به زیارتشان می رویم، متوجه آمدن ما می شوند؟
فرمود: آری به خدا قسم، آمدن شما را می فهمند و خوشحال می شوند و با شما انس می گیرند .
مستدرک سفینة البحار، ج 10، ص .457
.37 زائر مؤمن، زائر خدا
قال رسول الله (ص)
من زار اخاه فی الله قال الله عزوجل له: انت ضیفی و زائری، علی قراک و قد اوجبت لک الجنة بحبک ایاه.
پیامبر اکرم (ص) فرمود:
هر کس برادر دینی خود را خالصانه دیدار کند، خدای متعال به او می فرماید: تو مهمان و زائر منی، پذیرایی از تو بر عهده من است و من به خاطر اینکه برادر دینی ات را دوست می داری، بهشت را بر تو واجب ساختم.
وسائل الشیعة، ج 10، ص .457
.38 زیارت نیکان
قال علی (ع)
لقاء اهل الخیر عمارة القلب.
حضرت علی (ع) فرمود:
دیدار اهل خیر و نیکی، آبادی دل است.
بحار الانوار، ج 74، ص .208
فهرست منابع
.1 بحار الانوار، علامه مجلسی
.2 سفینة البحار، محدث قمی
.3 مستدرک سفینة البحار، نمازی شاهرودی
.4 من لایحضره الفقیه، صدوق
.5 وسائل الشیعة، حر عاملی
.
حدیث موضوعی
...
.jpg)
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
